Complimenten geven aan je kind

Laten we vooropstellen dat het geven van complimenten aan je kind natuurlijk wél goed is en ook heel belangrijk. Door het krijgen van complimenten ontwikkelt je kind zelfvertrouwen en stimuleer je gedrag waar je graag meer van zou willen zien: alles wat je aandacht geeft, groeit. Een kind vindt het – net als een volwassene, trouwens – fijn om te horen dat hij gewaardeerd wordt en krijgt daarmee een groter gevoel van eigenwaarde. En dat is natuurlijk erg belangrijk, ook in zijn toekomstige volwassen leven.

Maar het ene compliment is het andere niet. Niet elk compliment, hoe goedbedoeld ook, kan even goed aankomen bij je kind. Sommige complimenten kunnen zelfs faalangst opwekken, of creëren demotivatie om bepaald gedrag te laten zien. Waar zit het hem dat in? Welk compliment kan je beter niet geven en welke juist wel?

Welke complimenten niet werken voor meer zelfvertrouwen:

• “Goed gedaan”, “Wat een mooie tekening”. Hier zit een oordeel in. Je focust hier alleen op het resultaat, niet specifiek op je kind. Hiermee kan je onbedoeld meegeven dat alleen het resultaat is wat telt. Dit kan een kind faalangstig maken, want wat als ze het resultaat niet kunnen evenaren?
• “Wat slim van jou”, “Wat kan jij goed … (voetballen, turnen, zingen)”. Ook hier leg je de focus op iets buiten je kind, namelijk hun aangeboren intelligentie of talenten. Als een kind vaak dergelijke complimenten krijgt, kan het bewijsdrang krijgen. Als je niet slim of goed genoeg is, tel je niet mee, dat gevoel kan je hier onbedoeld mee creëren.

Natuurlijk is het helemaal niet erg om zo nu en dan een van bovenstaande complimenten te geven. Het floept er toch al snel uit, en daarbij: het is juist zo goedbedoeld. Probeer het echter wel af te wisselen met complimenten uit het volgende lijstje.

Welke complimenten wél werken voor meer zelfvertrouwen:

• Geef een persoonlijk compliment, dus echt gericht op jouw kind en op de situatie. Aan “goed gedaan” heeft je kind een stuk minder dan “Wat goed dat je zelf probeerde je aan te kleden”.
• Daar meteen aan gekoppeld geldt bij complimenten “hoe sneller, hoe beter”. Geef het compliment meteen, dat heeft veel meer effect dan als je er later nog eens op terug komt. Zeker bij bepaald gewenst gedrag helpt het als je direct aangeeft dat je het waardeert wat je kind laat zien. Zo weten ze exact welk gedrag je precies bedoelt.
• Complimenteer eigenschappen van je kind (dus niet talenten), zoals behulpzaamheid, doorzettingsvermogen, moed en empathie. Nogmaals: alles wat je aandacht geeft, groeit!
• Focus op het proces, niet op het resultaat. Benoem wat je ziet dat je kind aan het kleuren is, dat hij heeft doorgezet toen iets even niet lukte, dat hij zijn best heeft gedaan en dat je daar trots op bent. Of vraag bijvoorbeeld of hij het leuk vindt om een bepaalde activiteit te doen of hoe hij bedacht heeft een bouwwerk te maken.
• Leer je kind dat hij ook zichzelf complimenten mag geven. Benoem een situatie waarvan jij vindt dat je kind goed gehandeld heeft en vraag ze hoe hij zelf vindt dat het gegaan is. Dit creëert ook zelfreflectie.

Probeer complimenten te geven waar je kind wat aan heeft, waar je ze daadwerkelijk mee helpt en wat ze juist niet afhankelijk maakt van de goedkeuring van anderen. Je wilt voorkomen dat je kind bijvoorbeeld alleen nog tekeningen gaat maken om een compliment te krijgen, in plaats van omdat hij het leuk vindt om te doen. Bovenstaande tips zullen daarbij helpen. Bedenk ook wat jij zelf een fijn compliment vindt om te krijgen, of wat je het meest is bijgebleven van complimenten die je kreeg als kind. Houd ook altijd je eigen kind en zijn of haar persoonlijkheid in gedachten. Ieder kind is immers anders.

Tips voor het geven van complimenten

• Zorg ervoor dat je compliment altijd oprecht is. Een nietgemeend compliment heeft niet dezelfde lading en dat zal je kind merken.
• Houd het positief. Een compliment over dat je kind behulpzaam was, afsluiten met een “waarom doe je dat niet vaker?”, is eigenlijk geen compliment. “Wat lief dat je je zusje hebt geholpen, waarom ben je niet altijd zo lief voor haar?” zal eerder voelen als een verwijt dan als een compliment.
• Probeer een balans te zoeken in hoeveel complimenten je geeft. Bij complimenten geldt niet per se “hoe meer, hoe beter”. Een kind wat te weinig complimenten krijgt, heeft vaak een laag zelfbeeld. Maar een kind wat overladen wordt met complimenten kan gemakzuchtig en arrogant worden. Beide scenario’s wil je het liefst voorkomen. Zoek daarom de juiste balans wat past bij jullie en jouw kind.
• Een compliment hoef je niet per se met woorden te geven, al is dat wel het duidelijkst voor een kind. Met een oprechte glimlach, een duimpje omhoog, een high five of een boks of een aai over de bol laat je je kind ook weten dat je blij bent met hem en trots op hem bent.

Dus nog even in het kort: als je complimenten wilt geven die bijdragen aan het zelfvertrouwen van je kind, let er dan op dat er geen oordeel in je compliment zit en richt je niet op de intelligentie of het talent van je kind. Focus juist wel op jouw kind persoonlijk en zijn eigenschappen, het proces in plaats van het resultaat en leer je kind zichzelf ook complimentjes te geven. Houd je complimenten oprecht en positief. En laat je vooral niet tegenhouden om complimenten te geven, ook al is het geen Nationale Complimentendag ;-)